සරු නිසරු බව වටහා ගනිමු
හබරණ දවදහරදහපන දයෝගාශ1මදයප මැලපලවදගදර සමණධම්ම හිමි;
සාරංච සාරදතෝ ඤතපවා - අසාරංච අසාරදතෝ දතප සාරං අධිගච්ඡනපතන - සම්මා සම්කතපත දගෝචරා
ශානපතනනායකයාණනප වහනපදසප අතට දදපශනා කර වදාළ සාරධර්ම සරු දදයම අතදගප සිතප තුළ තැනපතතප කරගනපන ඕන. මනුසපස ආතපමය ලැබීම ඉතාම දුර්ලභයි. අසාර දදප ඉවතපකර සාර දදප රැසප කර දගන කලාතුරකිනප ලැබුණ දම් මනුෂ්ය ආතපමදයප ත1දයෝනනය ගැනමමට සෑම දදනම අධිෂ්යපඨාන කර ගනපන
නදමෝතසපස භගවදතෝ අරහදතෝ සම්මා සම්බුදපධසපස
සාරංච සාරදතෝ ඤතපවා - අසාරංච අසාරදතෝ දතප සාරං අධිගච්ඡනපතන - සම්මා සම්කතපත දගෝචරා
කාරුණික තනනපවතපනි,
සරු දදය සරු දලසතප, නිසරු දදය නිසරු දලසතප සලකන යහතතප සිතනවිලන ඇතන තුදපගලදයෝ සරුදදයක්ම ලබන බව ශානපතනනායක දලාව්තුරා බුදුරනාණනප වහනපදසප දදපශනා කර වදාළා. සමල, සමාධි, ත1ඥා, විමුක්තන, විමුක්තන ඥාන, දසපසන යන තංච ගුණයනපදගනප සතනරුන තුදපගලයා එය සරුදලසම දකිනවා. ඔහු කිසිවිදටකතප වසපතුකාමයට දහෝ ක්දලපශ කාමයට දගාදුරුවනපදනප නැහැ. දමදලාව තරදලාව අභිවෘදපධිය සලසාදදනපදනප සරුදදයයි. දමදලාව තරදලාව දදගතනයම අනභිවෘදපධියට තමුණුවනපදනප නිසරු දදයයි. අභිවෘදපධිය සලසා දදන දදය සතපතුරුෂ්ය ගුණදලසතප අනභිවෘදපධිය සලසන දදය අසතපතුරුෂ්යගුණ දලසතප හඳුනපවනවා. තරාභව සූත1ය, වසල සූත1ය ආද සූත1 ගණනාවකම බුදුරනාණනප වහනපදසප නිසරුදදය දතනපවා වදාළා. එදමනපම මහා මංගල සූත1ය, කරණීය දමතපත සූත1ය ආද සූත1 ගණනාවකම සරුදදය දතනපවා වදාළා.
තනනපවතපනි, සරුදදය සරු දලසිනපම විකසිතව තවතපවාගැනමමට බුදුරනාණනප වහනපදසප කරණීය දමතපත සූත1දයනප සාරවූ කරුණු 14 ක් වදාළා. එයිනප දමදලාවද සරුදවනව. එදමනපම නිවනප මඟට අවතීර්ණ වීදම් මාර්ගය ද තැහැද ලන දවනව.
දමදලාව ජීවිතය හැඩගසපවා ගැනමමට සාරධර්ම දදපශනා කළ බුදුරනාණනප වහනපදසප නිවනප අවදබෝධය සඳහා තනලනතනප දයෝගාවචරයාහට සුඛිදනෝවා දහානපත, දේමිදනෝවා දහානපතු සබ්දබ් සතපථා භවනපතු සුඛිතතපතා යනුදවනප මමත1ි කර්මසපථානය වදාළා. අනතුරුව බුදුනප වහනපදසප වදාදළප සතපතපව දකාට්ඨාශ විසපසක් සඳහා මමත1ි වැඩීමටයි .දමම සාරධර්ම අනුගමනය කර සිත මමත1ිය තුළ තනහිටුවාදගන දමදලාව ජීවිතය යහතතප කරගැනමමටතප, නිවනප අවදබෝධය කරගැනමම සඳහාතප බුදුරනාණනප වහනපදසප දදපශනා කර වදාළා.
මහා මංගල සූත1දදපශනාව තුළනනප සාරධර්ම හඳුනාදගන දමදලාව ජීවිතය සරු කර ගැනමමටතප, නිවනප අවදබෝධ කරගැනමම සඳහාතප මංගල කරුණු තනසප අටක් දදපශනා කර වදාළා. එම සාරධර්ම මංගල කරුණු තුළනනප සම්මුතන
වශදයනප දමදලාව ජීවිතය හැඩගසපසවා ගැනමමට ජීවිතය සරු කර ගැනමමට මඟ සලසා දදනව. තරමාර්ථ වශදයනප ගතපකළ එය නිවනප අවදබෝධය සඳහා යායුතු මාර්ගය තහදාදදන සරුමාර්ගය දවනව.
දමහි තළමු ගාථාදවනප අසතපතුරුෂ්යයිනප ඇසුරු දනාකිරීමතප, සතපතුරුෂ්යයිනප ඇසුරුකිරීමතප, තනද ය යුතපතනප තනද මතප දමදලාව ද විය සරුකර ගැනමදම් මංගල කරුණු වශදයනප දදපශනා කර වදාළා. දමහි අර්ථය තරමාර්ථ වශදයනප ගැඹුරිනප හිතට ගනපන ඕන. අසතපතුරුෂ්යයා දමනපම සතපතුරුෂ්යයාතප සිටිනපදනප තමනපදගප සිත තුළමයි. අසතපතුරුෂ්යයා යනු අසාරධර්මයි. එනම් දලෝභ, දපදව්ශ, දමෝහ අකුසල මූලයනප. එදමනපම දෝෝධය, මවරය, ඊෂ්ය ාව, දම්වා නිසරු දදපවලප අසාර දදපවලප දම්වාට කියනව දකදලසප කියල. දමම අසාරවූ අසතපතුරුෂ්ය ධර්ම දනාදහාතප දකදලසප එකදාසප තනපසියයකටතප වැඩිය මිනිසප සිත තුළ තවතනන බව දතාතතදතප සඳහනප දවනව. දම්වා සිත තුළට තැමිණීමට දනාද වළක්වනපන ඕන.
තණ්ඩිතානංච දසපවනා යනු සාරධර්මයනප තම සිත තුළට ගැනමමයි. කල ාණමිත1 දහම තම සිත තුළට ගැනමමයි. ශ1දපධාව , සමලය, ශ1ැතය, ත ාගය, ත1ඥාව, ඉවසමම, කරුණාව, තදරෝතකාරය, අනූනපදගප ද යුණුවට කැමැතපත යන දම්වා සාරවතප දදයයි. ඒවා සිත තුළ තැනපතතප කර ගනපන ඕන. සදපධා, සතන, හිරි, ඔතපතතපත ආද දසෝභන මචතසිකයනප සිත තුළ තැනපතතප කරගනපන ඕන. එවිට තමනපදගප සිත අකුසලදයනප මිද කුසලප තනරුණ ගබඩාවක් දවනව. සිත ත1භාසපවර වී තනද ය යුතු සපථානයක් බවට තතප කරගතපවිට එය නිවනප මඟට ත1විෂ්යපඨවීදම් තළමු අඩිතාලම දවනවා. තතනරූතදදපසවාසය යනු සම්මුතන වශදයනප දමදලාව ද විය සරුකරගත හැකි දතරුවනප වැඩ සිටින, සතපතුරුෂ්ය ඇසුරට හැකි ත1දදපශයයි. එය දමදලාව ද විය සැතවතප කරගැනමදම් සරු ත1දදපශය වනව.
තරමාර්ථ වශදයනප ගතප කළ එය නිවනප මගට යාමට තම සිත සුදුසු ත1දදපශයක් බවට තතපකර ගැනමමයි. සියලු අකුසලප දුරුකර “කුසලසපස උතසම්තදා” කුසලනනප තම සිත දතෝෂ්යණය කරගනපන ඕන. “තුබ්දබ්චකතතුඤපඤතා” සම්මුතන වශදයනප ගතපකළ දතර ආතපමවල කරන ලද කුසලප දමම ආතපමදයපද ත1තනලල ලැදබන බවයි. තරමාර්ථ වශදයනප ගතපකළ “අදසපවනාච බාලානං “ අසතපතුරුෂ්යධර්ම” තම සිතනනප ඉවතපකළ අවසපථාදව් සිට දම් අවසපථාව වන විට තමනප අසාරදදප අතහැර සාරදදප දකතරම් තම සිත තුළ රැසප කර ගතපතාද යනපන නිවන දසායායන දයෝගාවචරයා ත1ත දව්ා කරනව. අතදගප සිත දම් වන විට දකාදතක් දුරට ත1භාසපවර කරදගන ඇදපද යනපන සිහිනුවණිනප දයෝනිදසෝමනසිකාරදයනප සිතනපන ඕන. සරු දදයිනප සිත තනරී ඇතන බව තමනපට හිදතනව.
“අතපත සම්මා තනිධිච” අසරු දදය තම සිත තුළට ඇතුළුවීමට දනාද සාර දදයම තම සිත තුළ තැනපතතප කර සිත යහතතපව තනහිටුවා ගැනමම සම්මුතන දමනපම තරමාර්ථ වශදයනපද සරු දදයක් දවනව. බුදුරනාණනප වහනපදසප සෑම දදපශනයකිනපම වදාදළප නිවනප අවදබෝධය ලබාගැනමදම් සරු දදයමයි. අතදගප සිතට එන අනනපත වූ දකදලසප (නිසරු දදය) දුරිනපම දුරුකර ශානපතනනායකයාණනප වහනපදසප අතට දදපශනා කර වදාළ සාරධර්ම සරු දදයම අතදගප සිතප තුළ තැනපතතප කරගනපන ඕන. මනුසපස ආතපමය ලැබීම ඉතාම දුර්ලභයි. අසාර දදප ඉවතපකර සාර දදප රැසප කර දගන කලාතුරකිනප ලැබුණ දම් මනුෂ්ය ආතපමදයප ත1දයෝනනය ගැනමමට සෑම දදනම අධිෂ්යපඨාන කර ගනපන.
ඔබ සැමට දතරුවනප සරණයි
සද්පුරුෂයෝ
සද්පුරුෂයෝ විල නිසා මල ඉපදිනි. මල නිසා විල පිවිතුරුය. පුද්ගලයා නිසා සමාජය සුන්දර විය. සමාජය නිසා පුද්ගලයා සුන්දර විය. අතීත සමාජය අජීවි දෙයට ද කෘතවේදි විය. ගහ කොළ ආදි ස්වභාවික වස්තු... ඉතිරිය..
සුදන ඇසුර සදයි සැපත
ශ්රද්ධා, ශීල, ත්යාග, ප්රඥා යන උසස් ගුණැති පුද්ගලයන් ඇසුර මහත් ප්රතිලාභයකි. එසේම මෙලොව හිත සුව පිණිස පවතින ධර්මතාවලින් එකක් ලෙසද කල්යාණ මිත්ර සම්පත්තිය ව්යග්ගපජ්ජ සූත්රයෙහි සඳහන් වේ. ධාර්මිකව සපයා ගත්... ඉතිරිය..
සත්පුරුෂයෙකු වීමට බියද?
අප ගිහි බෞද්ධ පිරිස පිංකමක් කිරීමට යනවිට මුලින්ම අපේ ස්වාමීන් වහන්සේලා විසින් පන්සිල්වල පිහිටුවනු ලැබේ. මෙම පන්සිල් ගැනීම නිසා ඔවුහු සිල්වත් ගිහියන් බවට පත්වෙති. ඉන්පසු ස්වාමීන්වහන්සේලා පිරිස අමතන්නේ "ශ්රද්ධාවන්ත, සත්පුරුෂ පින්වතුනි" කියමිනි.... ඉතිරිය..
සරු දේ ලබන්නෝ
නිස්සාර දේ සාර ලෙසත් සාර දේ නිස්සාර ලෙසත් පිළිගෙන පිරිහුණු හැටි. යමක වග්ගෝ - සාරංච සාරතෝ ඤත්වා - අසාරංච අසාරතෝ, තෙ සාරං අධිගච්ඡුන්ති - සම්මාසංකප්පගෝචරා - (සංජය පිරිවැජියන් වෙනුවෙනි). සරු දෙය සරු ලෙස ම නිසරුව... ඉතිරිය..
කල්යාණ මිත්ර සේවනය යනු නිවන් මඟට ප්රව…
රාජකීය පණ්ඩිත, ශාස්ත්රපති තලල්ලේ චන්දකිත්ති හිමි තථාගතයන් වහන්සේගේ ධර්මයට පිවිසෙන අපට මේ සසර දුකින් එතෙර වීමට තිබෙන පළමු පියවර තමයි සෝතාපත්තියට පත්වීමට. සෝවාන් වීමට අප කරුණු හතරක් සම්පූර්ණ කළ යුතුයි.... ඉතිරිය..
කල්යාණ මිත්ර සම්පත්තිය සංසාරික ලැබීමක්
කල්යාණ මිතුරු සංකල්පය උතුම් බෞද්ධ සංකල්පයකි. මෙත්තා යනුවෙන් ධර්මානුකූලව පෙන්වා දෙනු ලබනුයේ මිතුදමයි. “මෙත්තායිතස්ස මෙත්තාය පවත්තස්ස භාවෝ” - මෙත්තා යනු මිත්රත්වයේ ස්වභාවය යි. මිත්රයා යනු කවුද? “මිජ්ජති තායතීවාති මිත්තො” යමෙක්ගේ සතුටේ... ඉතිරිය..
හොඳ උපාසිකාවක් වන්නේ මෙහෙමයි
වර්තමානයේ වගේම අතීතයේදීත් පිරිමින්ට වඩා කාන්තාව ආගම, දහමට නැඹුරුවීමේ වැඩි ප්රවණතාවයක් දක්නට ලැබෙනවා. කාන්තාව ආගමික හික්මීමක් ලැබිම නිසා, සමාජයේ යහපැවැත්ම රඳා පවතින බවත් කාන්තාව නොහික්මුණු අශීලාචාර ගතිවලින් යුක්ත වුවහොත් සමස්ත... ඉතිරිය..
වෙසක් ලංකාවේ පැවති පැරණිම අවුරුදු උත්සවය…
බුදුදහම ලංකාවේ ස්ථාපිත වීමත් සමග දෙවන පෑතිස් රජුගේ කාලයේ ශ්රී මහා බොධි ශාඛාවක් අනුරාධපුරයේ මහමෙවුනා උයනේ වැඩ සිටවූයේ වෙසක් මහා පුන් පෝදාකය. සිංහල බෞද්ධ ජනතාවගේ සංස්කෘතියෙහි ආරම්භය මෙයයි. 'සිංහල අවුරුද්ද' එදා... ඉතිරිය..
කල්යාණමිත්ර සම්පත්තිය
සාර්ථක වූ සෑම ජීවිතයකම පසුපස හොඳ මිතුරෙක් සිටී. ඒ අනුව සෑම මනුෂ්යයෙකුටම හොඳ නරක මිතුරන් සිටී. මිත්රත්වය යනු කෙනෙකු රූපයෙන් පමණක් දන හඳුනා ගැනීම නොවේ. නියම තිරසාර හඳුනාගැනීම තමා යමෙකු... ඉතිරිය..
අතීතයත් වර්තමානයත් නාම මාත්රයන් පමණි. ය…
සැනසිලි සුවයෙන් සිටින විටෙක මුවගට සිනා රැල්ලක් නැගෙන, ඇසට සතුටු කඳුලක් උනන, අතීතයට ගිය ජීවිතයේ ගතවී ගිය අවස්ථා අප සෑම කෙනෙකුටම ඇත. ඒවාගේම පසුතැවිල්ලට හේතුවන දේ මෙනෙහි කිරීමටවත් අකමැති, සිත... ඉතිරිය..
ඇසුරට සුදුස්සන් තෝරා බේරා ගැනීම
අපි හැම දෙනාම කවුරුන් හෝ ඇසුරු කරමු. ඔවුන් හා ඇසුරට අප පත් වූයේ කෙසේදැයි බොහෝ විට අපි නොදනිමු. කවර හෝ අයුරකින් ඔවුන් හා ඇසුරට අප පත්ව සිටිමු. මේ අතරම නොයෙකුත්... ඉතිරිය..